Με αφετηρία την ομορφιά τού τοπίου και... προορισμό την ιστορία τού Σαραντάπηχου

Δεν είναι η πρώτη φορά που η εφημερίδα μας έχει ασχοληθεί με την περιοχή του Σαραντάπηχου. Αποτελεί για μας έναν ευχάριστο και αγαπημένο προορισμό, ακολουθώντας κάθε φορά κάποια από τις εναλλακτικές διαδρομές που μπορούν να μας μεταφέρουν εκεί, με αφετηρία την Αιγείρα.

Μια κλασική ανάβαση είναι ο δρόμος προς Γκούρα - Φενεό, είτε από τον κόμβο Δερβενίου, είτε από την παράκαμψη στην 17η Επαρχιακή Οδό στο ύψος τού Παλιόκαστρου. Η άλλη, η πιο εντυπωσιακή
αλλά και με μεγάλο βαθμό δυσκολίας, είναι λίγο μετά τη Σελιάνα όπου στρίβεις ανατολικά στο χωμάτινο δρόμο προς το Μοναστήρι Αγίων Αποστόλων και το εκτροφείο θηραμάτων. Μετά από ανάβαση μερικών χιλιομέτρων, μέσα σε πυκνό και πανέμορφο δάσος, αντικρίζεις στα δεξιά τα πρώτα σπίτια τού χωριού. Προς αριστερά, βαθιά μέσα στο τοπίο, απλώνεται ο κάμπος του Φενεού.

Το Σαραντάπηχο, λοιπόν, είναι ένα μικρό ορεινό χωριό στο Δήμο Ευρωστίνης τού Νομού Κορινθίας και συνορεύει με τα Δημ. Διαμερίσματα Περιθωρίου και Σελιάνας τού Δήμου Αιγείρας, και Καρυάς τού Δήμου Ξυλοκάστρου.

Είναι κτισμένο αμφιθεατρικά, σε υψόμετρο από 1230 έως 1300 μέτρα από τη θάλασσα, μέσα σε πυκνό δάσος από μαύρα πεύκα και έλατα.

Ευρίσκεται σε μικρή παράκαμψη 5 χιλιομέτρων από τον οδικό άξονα Δερβενίου προς Γκούρα και απέχει από το Δερβένι 30 χιλιόμετρα.

Σύμφωνα με τους τοπικούς ιστορικούς ερευνητές, το όνομά του προέρχεται από τη βυζαντινή οικογένεια Σαραντάπηχων. (Αναφορά και στο βιβλίο, Ιστορία και Λαογραφία της Ζάχολης του Ιερέως Νικόλαου Γ. Παπανδρεάδη, το οποίο εστάλη στον «Φ» και το παρουσιάζουμε).

Οι Σαραντάπηχοι είχαν αδελφή την Ειρήνη την Αθηναία, μετέπειτα Αυτοκράτειρα του Βυζαντίου, σύζυγο τού Λέοντος του Δ΄. Μετά το θάνατο της Βασίλισσας, περί τον 8ο αιώνα, εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, ίδρυσαν το Σαραντάπηχο και τού έδωσαν το όνομά τους. Λέγεται, ότι ένα μέλος της οικογένειας Σαρανταπήχων, ο Ρωμανός, ίδρυσε την ιστορική μονή Προφήτου Ηλία στον “Κούτο”.

Από το 1834 έως το 1840 το Σαραντάπηχο ήταν η έδρα του Δήμου Χελυδορέας.

Από το 1840 και μετά αποτέλεσε κοινότητα στον τότε Δήμο Ζαχόλης, και μετέπειτα Ευρωστίνης.

Το Σαραντάπηχο κατέχει πανελλαδικά την 26η θέση κατοικημένων οικισμών με βάση το υψόμετρο (1252μ).

Από το 1927 ως το 1940, η περιοχή υπήρξε διεθνές κέντρο ψυχαγωγίας και ανάπαυσης.

Ο Ιωάννης Γ. Σπυρόπουλος, (1896 - 1973), Καθηγητής του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου της Νομικής Αθηνών, Δικαστής Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης και Ακαδημαϊκός, φρόντισε να αναδείξει την ιδιαίτερη πατρίδα του. Χάρη σε αυτόν και τις υψηλές γνωριμίες του το Σαραντάπηχο υπήρξε πόλος έλξης εκλεκτών επισκεπτών από Ελλάδα και εξωτερικό.

Για την άνετη παραμονή τους, οικοδομήθηκε ένα τριώροφο σύγχρονο ξενοδοχείο, το “Αναγέννησις”, και τρία οικήματα περιμετρικά αυτού, που διέθεταν ηλεκτρογεννήτριες για τη λειτουργία των ψυγείων και του ηλεκτροφωτισμού, με άνετους χώρους, με τηλεφωνικές συνδέσεις, με μεγάλες αίθουσες συγκεντρώσεων και ψυχαγωγίας, με κινηματογράφο, με γήπεδα τένις και άλλων αθλητικών δραστηριοτήτων.

Οργανώνονταν καθημερινώς περίπατοι, εκδρομές και κυνηγετικές εξορμήσεις. Όλα αυτά γίνονταν κάτω από τη φροντίδα των οικογενειών Ιωάννου Γ. Σπυρόπουλου, Κων. Λογοθετοπούλου (876-1961 Καθηγητής ιατρικής και Πρύτανης του Πανεπιστημίου. Διετέλεσε Πρωθυπουγός Ελλάδος από 2 Δεκεμβρίου 1942 έως 17 Απριλίου 1943) και Αναστ. Αραβαντινού (Ιατρός. Καθηγητής Πανεπιστημίου, Ακαδημαϊκός),οι οποίες είχαν τεράστιο πνευματικό, οικονομικό και κοινωνικό κύρος τότε ανά την Ελλάδα και την Ευρώπη.

Παράλληλα με την ύπαρξη του μεγάλου συγκροτήματος “Αναγέννησις”, τολμηροί επιχειρηματίες όπως ο Παν. Φιλέρης, ο Θεοφ. Στάθης, ο Γεώργ. Πανουτσόπουλος, ο Παν Κολέτσος από την Αιγείρα και άλλοι, εξυπηρετούσαν τον τουρισμό τής περιοχής.

Επίσης, στο Σαραντάπηχο υπήρχε Δημοτικό Σχολείο που φοιτούσαν οι μαθητές μερικούς μήνες το χρόνο.

Τη δεκαετία του 1930 στο Σαραντάπηχο λειτουργούσε Αεροδρόμιο.

Αυτό δημιουργήθηκε από την ανάγκη τής εξυπηρέτησης των υψηλών επισκεπτών.

Ήταν αεροδρόμιο σε ύψος 1315 μέτρων, υψόμετρο σπάνιο παγκοσμίως για την εποχή του. Η πρώτη προσγείωση έγινε τον Ιούλιο του 1935. Προσγειώνονταν αεροπλάνα 25 θέσεων Αγγλικής και Γερμανικής Κατασκευής και τα δρομολόγιά τους ήταν μορφής σημερινών Τσάρτερς.

Εκτός από τα δρομολόγια που πραγματοποιούσαν στην Ελλάδα, είχαν και διεθνή συγκοινωνία, ιδίως από Αίγυπτο και Ιταλία.

Πολλές φορές είχαν μεταφερθεί φοιτητές και γιατροί από την Αίγυπτο και παρακολουθούσαν σεμινάρια και συνέδρια που διοργάνωναν στις αίθουσες του Ξενοδοχείου “Αναγέννησις”.

Στον πόλεμο του ‘40 ο διάδρομος του αεροδρομίου καταστράφηκε από τους Ιταλούς.

Με μπουλντόζες άνοιξαν αυλάκια στην “πίστα” του, για να εμποδίσουν την προσγείωση αεροσκαφών, που με την πάροδο των ετών έγιναν μεγάλα ρέματα, τα οποία γέμισαν με έλατα και πεύκα, μορφή που έχει και σήμερα.

Το 1934 διοργανώθηκαν στο Σαραντάπηχο οι δεύτεροι επίσημοι Πανελλήνιοι αγώνες αντοχής 15χλμ. με σκι, καταβάσεις κλπ. Ο Παρνασσός και το Παναχαϊκό φιλοξένησαν την πρώτη επίσημη διοργάνωση το 1933.

Το Ξενοδοχείο “ Αναγέννησις “ μαζί με το αεροδρόμιο είναι λέξεις στενά συνδεδεμένες με την ιστορία τού ορεινού Σαρανταπήχου τής δεκαετίας του 30.

Το 1932, ο Αιγειράτης Σπύρος Νικολούλιας και ο Ακρατινός Σπήλιος Χρύσης θέλησαν να δοκιμάσουν μια παράτολμη για την εποχή επένδυση στο τουριστικό Σαραντάπηχο, κατασκευάζοντας ένα πολυτελές ξενοδοχειακό συγκρότημα πρωτόγνωρο για την εποχή του ’30.

Οι επιχειρηματίες αυτοί προέβλεψαν τη ραγδαία ανάπτυξη του χωριού με την προσέλκυση εκατοντάδων Ευρωπαίων επισκεπτών και επαληθεύτηκαν.

Κατασκεύασαν το Ξενοδοχείο “Αναγέννησις” που διέθετε 70 δωμάτια με μπάνιο, μεγάλο εστιατόριο με αίθουσα εκδηλώσεων, τηλεφωνικό κέντρο, ηλεκτρογεννήτριες για παροχή ρεύματος, δίκτυο ύδρευσης, παγοποιείο, γήπεδα τένις και άλλων αθλοπαιδιών, κινηματογραφική λέσχη κλπ.

Επίσης στον περίβολο του Ξενοδοχείου υπήρχαν 3 ανεξάρτητα οικήματα που φιλοξενούσαν υψηλούς καλεσμένους. Σε ένα από αυτά έμεινε και ο βασιλεύς Φαρούκ τής Αιγύπτου.

Στην εφημερίδα “ Ελληνικόν Μέλλον “ τής 1ης Σεπτεμβρίου 1929 αναγράφονται ονόματα παραθεριστών από Ολλανδία, Γερμανία, Ελβετία, Βέλγιο, Ρουμανία, Τσεχοσλοβακία, και Αίγυπτο που πέρασαν το καλοκαίρι τους στο Σαραντάπηχο.

Με τον πόλεμο του ’40 όλο το χωριό και το Ξενοδοχείο εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους, με αποτέλεσμα να λεηλατηθούν.

Η λεηλασία τού Ξενοδοχείου εξακολούθησε μέχρι και το 1950, καθώς άλογα και μουλάρια φορτωμένα μπανιέρες από τα οικοδομήματα συνέχισαν να οδεύουν στις νέες κατοικίες τους. Μεταγενέστερα πήραν και τους τσίγκους από τη σκεπή! Από τα χιόνια διαβρωθήκαν οι τοίχοι και το οικοδόμημα κατέρρευσε.

Σήμερα αποτελεί ένα σωρό λίθων, και σκουριασμένων σιδήρων από τα τότε ακριβά μηχανήματα, και κανείς δεν μπορεί να αντιληφθεί την τότε μεγαλοπρέπεια του Ξενοδοχείου. (Χαρακτηριστική είναι και η φωτογραφία του «Φ» από τα χαλάσματα, που τραβήχτηκε πριν δέκα περίπου χρόνια, ενώ κάτω από τη σκάλα υπάρχει ακόμα η σκουριασμένη γεννήτρια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος).

Η Αθηνά Σιδέρη - το γένος Νικολούλια, λίγο πριν το θάνατό της, μας είχε διηγηθεί πολλές ιστορίες από το ξενοδοχείο του Σαραντάπηχου, αφού τα καλοκαίρια ζούσε με την οικογένειά της εκεί. Θυμόταν και μία προσγείωση αεροπλάνου, το οποίο παρέλαβε έναν από τους ιδιοκτήτες ο οποίος είχε σοβαρό κάταγμα στο πόδι ύστερα από ατύχημα. Επίσης, μας είχε δώσει και σχετικές φωτογραφίες από εκείνη την εποχή.